Marieke Beerda
05/25/2025

Leiderschap in de onderstroom

05/25/2025

Jij doet ertoe. Jij bent van betekenis.

Over hoe één mens, op de juiste plek, het ritme van herstel in beweging kan brengen.

Wat als de aarde een lichaam is en jij een bewust deel van haar geheel?

Wat als we de aarde niet langer zien als een verzameling landschappen, grondstoffen en ecosystemen die we kunnen gebruiken, maar als een levend lichaam waarin wij zelf functioneren als een voelend, reagerend onderdeel? Wat als alles wat je in jouw eigen lichaam herkent -stroming, bescherming, verwerking, ademhaling, afstemming- ook zichtbaar is in de planeet waarop we leven? En wat als de enige reden dat we dit soms vergeten, is omdat we zijn gaan denken dat we buiten de natuur staan in plaats van er middenin?

De aarde leeft. En ze leeft niet los van ons, maar met ons. Ze heeft ritmes. Systemen. Balans. En net als in jouw lichaam, is elk onderdeel van haar opgebouwd voor verbinding. Voor samenwerking. Voor herstel.

Wanneer we de aarde zien als lichaam, vallen er dingen op hun plek. We herkennen functies, structuren en kwetsbare plekken. We herkennen onze eigen anatomie in haar. En juist daardoor kunnen we begrijpen wat onze plek is, en hoeveel invloed we werkelijk hebben, niet als machthebbers, maar als meebewegende, meebepalende schakels in haar levende systeem.

De oceanen – haar bloedsomloop en longen

De oceanen stromen zoals het bloed door onze aderen stroomt. Ze verdelen warmte, vervoeren zuurstof, brengen voeding van de ene kant van de wereld naar de andere. En ze zijn ook longen: in hun diepte leeft plankton, piepklein en nauwelijks zichtbaar, dat dag in, dag uit CO₂ opneemt en zuurstof afgeeft.

Wat dat ons vertelt? Dat iets oneindig kleins, op een plek waar niemand kijkt, van levensbelang kan zijn voor het geheel.

De bergen – haar skelet

De bergen geven vorm, richting en draagkracht. Ze vangen stormen op, leiden regenval, brengen mineralen omhoog naar de bodem. Ze zijn als het skelet in ons eigen lichaam: betrouwbaar, beschermend, onzichtbaar werkend. Ze bewegen traag en wanneer ze bewegen, verandert alles. Zo houden zij de structuur vast waarin leven zich kan ontplooien.

 De bodem – haar spijsvertering

Wat leeft, keert terug. Bladeren, dieren, wijzelf. De bodem neemt op, breekt af, bouwt om. Ze verwerkt dood tot vruchtbaarheid. Onder de oppervlakte leeft een wereld van bacteriën, schimmels en micro-organismen die net zo onmisbaar zijn als de enzymen in jouw darmen. Als dit stelsel verstopt raakt, verzuurt het systeem. Wordt het uitgeput, dan komt er niets nieuws meer op.

 De atmosfeer – haar huid

De atmosfeer is een beschermlaag, ademend, voelend, afstemmend. Ze laat licht binnen, houdt giftige straling buiten. Ze reguleert temperatuur, laat damp opstijgen en weer neerdalen. Zoals jouw huid voelt wanneer de zon te fel is of de lucht te droog, zo reageert de atmosfeer op wat we uitstoten. Als deze laag beschadigd raakt, verbrandt de aarde vanbinnen.

 De bossen – haar lever

Het regenwoud werkt als een gigantisch filter. Lucht wordt gezuiverd, CO₂ wordt vastgelegd, zuurstof wordt vrijgegeven. Water wordt opgeslagen, biodiversiteit beschermd. Zoals jouw lever afval omzet in iets wat bruikbaar is, zo doet het regenwoud dat op planetair niveau. Maar een overbelaste lever loopt vast. En een planeet zonder bos is een lichaam zonder zuivering.

 De poolkappen – haar immuunsysteem

De ijsgebieden bewaren balans. Ze reflecteren zonlicht en houden oude gassen opgesloten. Net als een immuunsysteem laten ze niet alles toe. Maar als ze smelten, komt er los wat eeuwenlang verborgen was. Instabiliteit. Het systeem raakt zijn buffer kwijt en alles wordt kwetsbaar.

 De rivieren – haar lymfestelsel

Rivieren brengen stroming. Ze vervoeren afval, verspreiden voeding, zuiveren en verbinden. Zoals lymfevloeistof in jouw lichaam stilstand voorkomt en herstel mogelijk maakt, zo zorgen rivieren voor een voortdurende doorstroming tussen ecosystemen. Waar water stagneert, ontstaat vervuiling. Waar het stroomt, leeft de aarde.

En dan… ben jij daar. Niet erbuiten. Maar erin.

Jij bent mens. Een wezen dat voelt én reflecteert. Je neemt waar, je denkt vooruit, je kunt kiezen. En daarmee lijk jij misschien nog wel het meest op een zenuwcel in dit levende systeem.

Zenuwcellen dragen geen massa. Ze trekken niets vooruit. Maar ze zíjn wel cruciaal. Ze voelen, vangen op, vertalen. Ze herkennen wat uit balans is en zorgen dat het lichaam daarop kan reageren. Ze zijn geen leiders in macht, maar leiders in afstemming.

Dat is leiderschap in deze tijd. Niet alles willen dragen, maar precies jouw plek innemen. Niet harder werken, maar helderder waarnemen. Niet het hele systeem overzien, maar wel het vertrouwen dat jouw signaal telt en zich voortplant.

Een zenuwcel die haar signaal niet doorgeeft, laat het systeem in het ongewisse. Maar een zenuwcel die op haar plek wakker is, geeft het lichaam de kans om zichzelf te herstellen.

Eén signaal is een rimpeling. Meerdere signalen vormen een beweging.

Misschien begint het met iets kleins. Eén moment waarop je rust bewaart, waar anderen versnellen. Eén vraag die je stelt, terwijl zwijgen makkelijker was. Eén keuze om niet het bekende te herhalen, maar iets nieuws in te brengen.

En als jij dat doet, ontstaat er beweging. Niet altijd zichtbaar. Niet altijd groots. Maar voelbaar. En echt.

Want elke bewuste keuze die jij maakt, is als een steentje in het water. Je veroorzaakt een rimpeling. En als meer mensen dat tegelijk doen, dan ontstaat er geen losse rimpel meer, maar een onderstroom. Een golf. Geen chaos, maar samenhang.

Een netwerk van zenuwcellen die niet geïsoleerd vuren, maar samenklanken vormen. En dan gebeurt er iets wonderlijks: het hart van het systeem begint te kloppen. Niet als één onderdeel, maar als gevolg van onderlinge afstemming.

Dán pas stroomt het geheel weer.

Dat is hoe ecosysteem-leiderschap werkt. 

Niet van bovenaf. Niet vanuit controle. Maar via intelligentie die zich verspreidt tussen mensen. Via bewustzijn als drager van herstel.

En ja, wij zijn de enigen die dat kunnen. Omdat wij als enige soort bewust kunnen waarnemen én kiezen. Omdat wij het vermogen hebben om in te grijpen in herhaling en iets nieuws aan te zwengelen.

Omdat wij, midden in een systeem vol bovenstromen, kunnen besluiten ons af te stemmen op de onderstroom.

En misschien begint het daar. Bij één bewuste cel. Jij. Op je plek. In verbinding. En misschien is dat precies waar het lichaam van deze aarde nu op wacht. De rimpeling van de onderstroom.

Wat kies jij?

Ik kies ervoor om mee te bewegen met het levende systeem waarvan ik deel ben. Om mijn plek in te nemen, niet vanuit grootsheid, wel vanuit helderheid. Om bewust bij te dragen aan herstel, door niet langer mee te deinen op de reflexen van de bovenstroom, maar bewust en proactief positie te kiezen in de onderstroom.

In die plek zit kracht. In die plek zit richting. Ik hoef het niet alleen te doen, maar wát ik doe, doe ik bewust. Afgestemd. In relatie. In beweging.

Omdat ik geloof in een tijdperk waarin hernieuwd evenwicht mogelijk is. Tussen mens en aarde. Tussen geven en nemen. Tussen bewustzijn en actie. En daaraan wil ik bijdragen. Vanuit mijn plek. In verbinding.

Dáár begint collectief herstel: niet bij systemen die ons overstijgen, wel bij mensen die wakker zijn en bewust kiezen hun rimpeling zichtbaar te maken.

 

"De aarde is als een systeem met hartslag. Zij reageert op alles wat wij doen, en het is aan ons of we haar ritme verstoren of herstellen."

Reacties