De botsing van de lineaire mindset

Lange tijd werkte leiderschap volgens een simpel principe: je stelde een doel, maakte een plan en volgde de strategie die je had uitgestippeld. Succes werd bepaald door het vermogen om controle te houden, risico’s te vermijden en efficiëntie te maximaliseren. Dit lineaire denken bood zekerheid in een wereld die grotendeels voorspelbaar was.

Maar die wereld bestaat niet meer.

We bevinden ons op een kantelpunt. De fundamentele spelregels van leiderschap veranderen in rap tempo. De wereld vraagt om circulair denken en veel leiders blijven vasthouden aan een lineaire mindset. Dat leidt tot frictie: vastlopende strategieën, vertraagde innovatie en teams die het gevoel hebben in rondjes te draaien.

Wie niet meebeweegt, loopt vast. En dat gebeurt nu, niet morgen.

De botsing van Mindsets: Lineair vs. Circulair

Veel leiders voelen dat er iets wringt. Besluiten duren langer, innovatie stokt en teams raken gefrustreerd. Er lijkt een mismatch te zijn tussen intenties en resultaten. De oorzaak ligt vaak dieper dan de strategie of structuur van een organisatie: het zit in de manier van denken van de leider zelf.

Leiders die nog in een lineaire mindset opereren, proberen grip te houden op een wereld die zich niet meer laat vangen in voorspelbare modellen. Dit creëert spanning, zowel in organisaties als bij de leiders zelf.

Hoe herken je deze botsing?

1. Hoe ga je om met onzekerheid? Lineaire mindset: ziet onzekerheid als een probleem en probeert deze te beheersen. Circulaire mindset: accepteert onzekerheid als een constante en speelt erop in.
2. Hoe kijk je naar groei? Lineaire mindset: plant groei in vaste fasen met een duidelijk eindpunt. Circulaire mindset: ziet groei als een continu proces van leren en aanpassen.
3. Wat is succes? Lineaire mindset: meet succes aan de hand van vooraf bepaalde KPI’s en cijfers. Circulaire mindset: kijkt naar impact, flexibiliteit en de mate van veerkracht.

Deze verschillen hebben directe gevolgen voor de toekomstbestendigheid van organisaties.

De gevolgen van blijven vasthouden aan lineair denken

Veel bedrijven willen vernieuwen en lopen vast in oude structuren. Teams werken hard, maar het voelt alsof ze in rondjes draaien. Innovaties worden gelanceerd, maar missen aansluiting bij de realiteit van een steeds veranderende markt.

Een veelvoorkomend probleem is dat leiders nog vastzitten in lineair of-of denken, terwijl hun businessmodel juist en-en vereist.

Denk aan een duurzaam kledingmerk dat kledingabonnementen aanbiedt – een circulair businessmodel. Maar wat als de leider nog denkt in óf winst maken, óf duurzaam opereren? Óf controle houden, óf ruimte geven aan innovatie?

Dit leidt tot fundamentele tegenstrijdigheden:

• De focus ligt op omzetgroei in plaats van klantretentie en impact. De leider ziet succes nog als ‘hoeveel nieuwe abonnementen verkopen we?’ in plaats van ‘hoeveel klanten blijven en dragen bij aan het systeem?’. In een circulair model is continuïteit belangrijker dan losse transacties.
• Er wordt gestuurd op een starre vijfjarenstrategie, terwijl een circulair systeem juist vraagt om flexibiliteit. De leider wil zekerheid en voorspelbaarheid, maar het model functioneert alleen goed als het meebeweegt met gebruikspatronen en klantinzichten.
• KPI’s blijven hangen in klassieke verkoopdoelen, terwijl de échte waarde zit in hergebruik en community-opbouw. De leider focust nog op lineaire cijfers: meer abonnementen = meer succes. Maar in een circulair model draait het om betrokkenheid, interactie en herhaalde deelname aan het systeem.

Het gevolg? Het circulaire model wordt belemmerd door een lineaire denkwijze. Klanten ervaren geen echte aansluiting, innovatie blijft hangen in oude structuren en de werkelijke impact wordt niet benut.

Een circulaire business zonder circulair leiderschap is als proberen vooruit te komen met de handrem erop. De echte vraag is: durft de leider de shift te maken van of-of naar en-en?

De transitie moet nu beginnen

De kern van de transitie naar toekomstbestendig leiderschap ligt niet in externe strategieën, wel in een fundamentele shift in mindset.

Lineair denken kan niet meer overleven in een wereld die circulair functioneert.

Leiderschap is niet langer een vastomlijnd plan, maar een stuurmechanisme in een dynamisch speelveld. Hoe jij stuurt, bepaalt of je organisatie blijft groeien of vastloopt in verouderde denkpatronen.

De vraag is niet of je moet bijsturen, maar hoe bewust en effectief je dat doet.

Leiders die relevant willen blijven, moeten zichzelf nu uitdagen:

• Hoe snel durf ik bij te sturen als de context verandert?
• Geef ik ruimte aan experimenten, of moet alles in één keer goed zijn?
• Meet ik succes alleen in cijfers, of ook in impact en wendbaarheid?

Het gaat niet langer om wie de beste plannen maakt, maar om wie het best kan navigeren in een wereld vol onzekerheid.

Dit is de kern van toekomstgericht leiderschap: richting geven zonder alles vast te zetten, balanceren tussen koers houden en flexibel inspelen op verandering.

Wil je ontdekken hoe jij leiderschap als navigatie-instrument kunt inzetten om deze transitie bewust en proactief te leiden, zodat je wendbaar blijft in onvoorspelbare omstandigheden, impact creëert zonder vast te lopen in verouderde structuren en richting geeft zonder starheid?

Laten we in gesprek gaan.