Als de wereld wankelt, hoe blijf jij dan stevig staan

Wat als het niet de chaos is die je in verwarring brengt, maar waar jij houvast zoekt?

We leven in een tijdperk dat afbrokkelt. De fundamenten waarop we jarenlang vertrouwden, vertonen scheuren. Oude structuren verliezen hun grip, en sommige machthebbers proberen de chaos te vergroten in plaats van een nieuwe richting te omarmen. Dit is geen toeval. Zodra mensen uit balans raken, worden ze makkelijker beïnvloed—een leegte die machthebbers maar al te graag vullen.

Waarom dit tijdperk niet meer houdbaar is

Het huidige tijdperk, vaak aangeduid als het Antropoceen, draait om nemen en uitputten. We nemen meer van de aarde dan we teruggeven. Grensoverschrijdend gedrag, zowel ecologisch als maatschappelijk, is de norm geworden. Onze systemen - van economie tot politiek - lopen vast omdat ze gebouwd zijn op nemen, controleren en lineaire groei. We zien de gevolgen overal: van brandende bossen tot burn-outs, van verzuurde oceanen tot vervreemde organisaties.

In deze overgangsfase zien we dat juist de onrust en onzekerheid ruimte biedt voor machthebbers om hun invloed te vergroten. Ze zaaien verwarring, versterken de chaos en bieden zichzelf aan als de enige oplossing. Dit is een kenmerk van hoe sommige figuren omgaan met de instabiliteit van deze tijd. Eenzelfde dynamiek kennen we uit toxische relaties: de overdrive waarin machthebbers proberen hun grip te verstevigen.

Same script, different scene

In een destructieve relatie herken je deze patronen:

🔹 Ze zaaien verwarring → Jij begint te twijfelen aan jezelf

🔹 Ze bieden zichzelf als enige oplossing aan → "Niemand begrijpt jou zoals ik"

🔹 Ze maken je afhankelijk → Hoe minder je in jezelf gelooft, hoe makkelijker je te sturen bent

Op maatschappelijk niveau werkt het niet anders. In tijden van transitie grijpen machthebbers naar dezelfde tools: angst zaaien, conflicten vergroten en schijnzekerheid bieden. Controle is geen toekomstbestendige strategie.

Wat gebeurt er met mensen in een overgangsfase?

Wanneer het oude niet meer werkt en het nieuwe nog niet duidelijk is, raken veel mensen in verwarring. Ze verliezen hun houvast en gaan instinctief op zoek naar richting. Dit leidt vaak tot voorspelbare reacties:

🔹 Je zoekt houvast buiten jezelf → "Wat moet ik nu? Was dit de juiste keuze?"

🔹 Je bent vatbaarder voor beïnvloeding → Iedereen lijkt te weten wat je moet doen, behalve jijzelf.

🔹 Je gaat in de overdrive → Nog meer informatie zoeken, overal bevestiging halen, steeds sneller schakelen zonder echt richting te voelen

🔹 Je voelt je verloren in de leegte → De natuurlijke neiging is om dit gat zo snel mogelijk op te vullen—niet van binnenuit, maar van buitenaf. Dit leidt tot nog meer focus op wat er buiten gebeurt: nog meer informatie zoeken, nog harder werken, overal bevestiging halen.

We zien dit nu ook in deze overgangsfase: mensen weten niet meer welke richting ze op moeten, weten niet wie ze moeten geloven, en raken in een overdrive van externe prikkels. De kunst is juist om niet naar buiten, maar naar binnen te keren, je eigen innerlijke kompas te vinden en daarop te durven vertrouwen.

Dit is een menselijke reactie op verandering. Maar hetzelfde patroon zie je op grotere schaal. Same script, different scene.

De kracht van Gen Z: de kernkwaliteiten die nu nodig zijn

Waar het oude tijdperk draait om controle en extern leiderschap, nodigt Gen Z ons uit om juist de andere kant op te gaan: naar binnen. Hun kernkwaliteiten zijn precies wat deze tijd vraagt:

🔹 Authentiek durven zijn. → Geen maskers, geen spelletjes, maar echt jezelf laten zien. Bijvoorbeeld door niet mee te gaan in groepsdruk, maar trouw te blijven aan wat jij belangrijk vindt.

🔹 Leven vanuit een innerlijk kompas. → Keuzes maken die in lijn zijn met jouw waarden, ongeacht de externe druk. Zoals bewust tijd nemen voor jezelf in plaats van mee te gaan in de snelheid van de maatschappij.

🔹 Minder gericht op externe validatie. → Niet zoeken naar bevestiging buiten jezelf, maar weten dat jouw waarde van binnenuit komt. Bijvoorbeeld door niet afhankelijk te zijn van likes en goedkeuring van anderen, maar vertrouwen te hebben in je eigen keuzes.

Het Symbioceen: een tijdperk van balans en wederkerigheid

Het nieuwe tijdperk dat zich in de onderstroom al aan het vormen is, wordt het Symbioceen genoemd. Dit tijdperk draait om balans en wederkerigheid. Waar het Antropoceen focust op nemen, draait het Symbioceen om geven en nemen in harmonie. Het gaat over samenwerken met de natuur, met elkaar en met onszelf—want wij zijn tenslotte ook natuur. Het vraagt om leiderschap dat niet controleert, wel resoneert. Om organisaties die streven naar winst en naar welzijn.

En de vraag is niet of we dit nieuwe tijdperk bereiken, maar hoe snel. Het hangt af van onze bereidheid om het oude los te laten en ruimte te maken voor wat nieuw wil ontstaan. Ook al weten we de uitkomst nog niet. Het is zoals een wandeling in een nieuw bos: je kent het pad niet, maar je voelt dat je de juiste richting opgaat. Dat je moet blijven lopen, zelfs als het uitzicht nog niet helder is.

Wat je elke dag kunt doen

In onrustige tijden zijn meerdere kernkwaliteiten nodig, waarbij trouw blijven aan jezelf een essentiële pijler is. Daarnaast spelen ook veerkracht, bewustzijn en verantwoordelijkheid nemen een grote rol. Veerkracht betekent dat je elke keer weer opstaat. Bewustzijn helpt je zien wat er echt speelt (de soms keiharde realiteit), ook onder de oppervlakte. Verantwoordelijkheid nemen is niet wachten tot iemand anders de regie pakt, maar zelf keuzes maken vanuit jouw waarden, proactief handelen.

Jij hebt elke dag de keuze. Waar richt je je aandacht op? Wat voed je? Sluit je aan bij het probleem of bij de oplossing? Bij paniek of bij visie? Laat je je leiden door de schijnbare zekerheid van oude structuren, of door de belofte van wat zich in de onderstroom aan het vormen is?

Er is geen quick fix. Maar er is wél een lange termijn beloning: rust, vervulling, en een fundament dat niet te vernietigen is—zelfs als de wereld op zijn kop staat.

🔹 Waar sta jij in deze overgang?

🔹 Wat betekent trouw blijven aan jezelf voor jou in deze tijd?

🔹 Welke keuze maak jij vandaag? Waar richt jij je aandacht op?

We kennen het script. Laten we samen een nieuw script schrijven.

Ik hoor graag jouw perspectief.